Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας κατέληξε χθες, ύστερα από πολλούς μήνες διαβουλεύσεων και αντιπαραθέσεων των επί μέρους εθνικών αρχών, σε ένα νέο πλαίσιο κανόνων για την κεφαλαιακή επάρκεια όλων των τραπεζών διεθνώς, που θα αποτελέσει «στενό κορσέ» ιδιαίτερα για τις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών, που βλέπουν τις πιέσεις στα κεφάλαιά τους να έρχονται από παντού. Πρωτίστως, βέβαια, από τα χαρτοφυλάκια ομολόγων, που, σύμφωνα με στοιχεία τελευταίας μελέτης οικονομολόγων του ΟΟΣΑ, αντιστοιχούν σε ποσοστό 226% του Tier 1.

Κεφαλαιακός… Γολγοθάς των ελληνικών τραπεζών!

Monday, 13 September 2010 00:51

Ένας πραγματικός Γολγοθάς μακράς διαρκείας για την άντληση κεφαλαίων περιμένει τις ελληνικές τράπεζες, καθώς δεν έχουν πλέον να ανησυχούν μόνο για τον κίνδυνο ενός γερού χτυπήματος στην κεφαλαιακή τους βάση από τα χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων που διατηρούν, αλλά θα πρέπει να καλύψουν και τις απαιτήσεις της νέας Συνθήκης της Βασιλείας, που περιλαμβάνει υποχρεωτικό υπερτριπλασιασμό των βασικών εποπτικών κεφαλαίων μέχρι το 2018!

Η Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας κατέληξε χθες, ύστερα από πολλούς μήνες διαβουλεύσεων και αντιπαραθέσεων των επί μέρους εθνικών αρχών, σε ένα νέο πλαίσιο κανόνων για την κεφαλαιακή επάρκεια όλων των τραπεζών διεθνώς, που θα αποτελέσει «στενό κορσέ» ιδιαίτερα για τις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών, που βλέπουν τις πιέσεις στα κεφάλαιά τους να έρχονται από παντού. Πρωτίστως, βέβαια, από τα χαρτοφυλάκια ομολόγων, που, σύμφωνα με στοιχεία τελευταίας μελέτης οικονομολόγων του ΟΟΣΑ, αντιστοιχούν σε ποσοστό 226% του Tier 1.

 Η Επιτροπή της Βασιλείας κατέληξε σε μια συμβιβαστική λύση για τα «μαξιλάρια» κεφαλαίων των τραπεζών, που θα απορροφούν στο εξής τις ζημιές, «νερώνοντας» προς χάρη της Γερμανίας τις αρχικές προτάσεις του «αγγλοσαξωνικού στρατοπέδου» (ΗΠΑ – Βρετανία) για μια ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των ελάχιστων ορίων στα βασικά εποπτικά κεφάλαια.

Έτσι, όλες οι τράπεζες διεθνώς θα είναι υποχρεωμένες μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 2015 να αυξήσουν την πιο βασική μορφή κεφαλαίων τους (common equity: μετοχικό κεφάλαιο και αποθεματικά κερδών) από το 2% σήμερα στο 4,5%. Αντίστοιχα, το κεφάλαιο Tier 1, στο οποίο περιλαμβάνονται και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, αυτή τη φορά όμως με αυστηρότερα κριτήρια, θα πρέπει να αυξηθεί από το 4% στο 6%, που ήταν και το ελάχιστο όριο των τελευταίων ευρωπαϊκών τεστ αντοχής.

Όμως, αυτή δεν είναι η μόνη αναπροσαρμογή που αποφασίσθηκε, καθώς οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να αυξήσουν ακόμη περισσότερο το common equity, δημιουργώντας ένα «αντικυκλικό» αποθεματικό ίσο με 2,5% των σταθμισμένων βάσει κινδύνου στοιχείων ενεργητικού. Δηλαδή, το βασικό «μαξιλάρι» κεφαλαίων ουσιαστικά «φουσκώνει» από το 2% στο 7%, μέχρι το 2018!

Το πρόσθετο «μαξιλάρι» του 2,5% θα παρακολουθείται στενά από τις εποπτικές αρχές. Σε δύσκολες περιόδους, οι τράπεζες θα μπορούν να το χρησιμοποιούν για να απορροφούν ζημιές, αλλά όταν προσφεύγουν σε αυτή τη λύση θα επιβάλλονται αυτόματα από τις εποπτικές αρχές περιορισμοί στη διανομή μερισμάτων και στις αμοιβές των στελεχών.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι αυτοί είναι οι νέοι κανόνες παιχνιδιού που θα ισχύουν κατ’ ελάχιστο όριο για όλες τις τράπεζες, ενώ για όσες θεωρούνται συστημικά σημαντικές θα ισχύουν ακόμη αυστηρότεροι κανόνες. Από την ελληνική αγορά δεν είναι σαφές ποιες τράπεζες κατατάσσονται στην κατηγορία αυτή, αλλά στα πρόσφατα τεστ αντοχής των ευρωπαϊκών αρχών ελέγχθηκαν συνολικά έξι τράπεζες (οι τέσσερις μεγάλες, καθώς και η ΑΤΕ και το Τ.Τ.).

Οι νέοι κανόνες θα πρέπει να ενσωματωθούν στα εθνικά δίκαια όλων των κρατών μέχρι την 1^ηΙανουαρίου 2013, ενώ από την αρχή του 2013 θα αρχίσει η προσαρμογή, με κλιμακωτή αύξηση των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας, αρχικά στο 3,5% για το common equity, στο 4,5% για το Tier 1 και στο 8% για τα συνολικά κεφάλαια. Επ’ αυτών των ποσοστών θα προστεθεί σταδιακά το 2,5% του νέου «αντικυκλικού μαξιλαριού» κεφαλαίων, δηλαδή ουσιαστικά οι τράπεζες θα πρέπει στις καλές περιόδους να βάζουν στην άκρη πρόσθετα κεφάλαια, για να αντιμετωπίσουν ζημιές δύσκολων εποχών.

Το πιο «σφιχτό» καθεστώς κεφαλαιακής επάρκειας επιταχύνει ήδη τις εξελίξεις στο διεθνές σύστημα. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ήδη στην Γερμανία υπολογίσθηκε ότι θα χρειασθούν οι τράπεζες πρόσθετα κεφάλαια άνω των 100 δις. ευρώ, ενώ η DeutscheBank δρομολογεί άμεσα μεγάλη αύξηση κεφαλαίου.

Στην Ελλάδα, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα, καθώς μόνο η Εθνική ως τώρα βρίσκει το… θάρρος να αντιμετωπίσει την αγορά, ζητώντας μια «ένεση» κεφαλαίων με έκδοση μετοχών και μετατρέψιμων ομολογιών 1,8 δις. ευρώ, στα οποία θα προστεθούν και 1 δις. ευρώ από τη διάθεση μετοχών της Finansbank.

Οι μεγάλες τράπεζες που ελέγχθηκαν πρόσφατα από τις ευρωπαϊκές αρχές εξακολουθούν να αποτελούν το μεγάλο «άγνωστο Χ» του διεθνούς συστήματος, καθώς η έκθεσή τους σε ελληνικά κρατικά ομόλογα τις καθιστά υποψήφιες για καταγραφή σοβαρών ζημιών, σε περίπτωση δυσμενών εξελίξεων για τη χώρα.

Πίνακας που δημοσιεύθηκε σε πρόσφατη μελέτη κορυφαίων οικονομολόγων του ΟΟΣΑ αποτυπώνει ακριβώς αυτή την έκθεση των ελληνικών τραπεζών, με βάση τελευταία στοιχεία, καταγράφοντας τη συνολική έκθεση των έξι μεγαλύτερων τραπεζών (ξεπερνά τα 56 δις. ευρώ), τα ποσοστά αυτής που περνούν λογιστικά στην κατηγορία των διακρατούμενων τίτλων ως τη λήξη, όπου δεν χρειάζεται να αποτιμώνται οι ζημιές με βάση τις τρέχουσες αξίες, αλλά και τη σχέση της έκθεσης σε ομόλογα με τα βασικά κεφάλαια των τραπεζών (Tier1):

Τράπεζα	Έκθεση σε ομόλογα	Διακρ/να ως τη λήξη	Διαθέσιμα προς πώληση	Έκθεση ως ποσοστόTier1
Εθνική	19,756	91.8%	8.2%	260%
ATEbank	10,187	93.5%	6.5%	807%
Τρ. Πειραιώς	8,306	87.1%	12.9%	244%
Eurobank	7,458	98.7%	1.3%	139%
TT	5,371	97.2%	2.8%	418%
Alpha Bank	5,070	96.9%	3.1%	86%
Ελληνικές τράπεζες	56,148	93.3%	6.7%	226%
Πηγή: ΟΟΣΑ, Οικονομικές καταστάσεις τραπεζών

Όπως φαίνεται στον πίνακα, η ΑΤΕ και το Τ.Τ. έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση σε ομόλογα, σε σχέση με τα κεφάλαιά τους, αλλά σε όλες τις τράπεζες, με εξαίρεση την Alpha, οι θέσεις σε ομόλογα υπερβαίνουν τα βασικά κεφάλαια των τραπεζών. Αυτό σημαίνει, ότι ακόμη και σε ένα σενάριο «μετριοπαθούς» αναδιάρθρωσης χρέους, με ένα «κούρεμα» πιστωτών της τάξεως του 20-30%, οι ελληνικές τράπεζες θα δουν να εξανεμίζεται ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του Tier 1…